Wat is puva?
Fotochemotherapie is een bekende psoriasis behandeling. Iedere psoriasislijder is er dus al zeker mee in contact gekomen. Voor diegene die nog niet volledig op de hoogte zijn van deze behandelingsmethode, leggen we even uit hoe puva, lichttherapie of fototherapie werkt.
Puva is eigenlijk een afkorting van de volgende woorden:
UV-a zijn uv stalen van het lange golftype. Het zijn elektromagnetische golven die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Wel wordt UV gebruikt voor het opsporen van bloedsporen, vervalste schilderijen enzo. UV-a licht is minder schadelijk dan de UV-b. Gebruikt men dus zonnebrandcrèmes? Dan zullen deze vooral inwerken op blokken van de schadelijke UV-b stralen of dat zou toch moeten. Hoewel bepaalde zonnebrandcrèmes ook UV-a straling tegenhouden. Maar het is dus van UV-b waar je serieus kan van verbranden.
UV-c daarentegen wordt al voor het overgrote deel door de atmosfeer (ozon) tegengehouden. Geen wonder dat het gebruik van spuitbussen werd afgeschaft aangezien de vroegere versies die nog op drijfgas werkte, de ozon afbrak.
Psoralen zijn eigenlijk stoffen die uit een plant worden gewonnen: Ammi Majus of Akkerscherm. Dit is een plant met smalle gezaagde blaadjes en witte bloemen. Deze bloemen behoren tot de familie van de schermbloemige en is eigenlijk een veel voorkomende plant. Het is een éénjarige plant en wordt ongeveer 1 m hoog. Deze planten groeien voornamelijk op zanderige grond.
Vroeger werden psoralen door de Egyptenaren gebruikt om een mooie bruine teint te krijgen. De psoralen zorgen ervoor dat de huid gevoeliger wordt voor licht. Daarom heeft de geneesmiddelen industrie er een chemische syntetische versie van gemaakt die reeds actief is bij 365 nm golflengte. Deze synthetische versie noemt: 8-methoxyleen, Methoxsalen, 8-Methoxypsoralen, Oxsoralen of 8-mop.
PUVA behandeling of lichttherapie
Gaat men naar de zonnebank, dan zijn dit eveneens UV-a stralen. Ze hebben ongeveer een golflengte van 320 tot 400 nm. Deze stralen zijn volgens de medische wereld ideaal geschikt om te gebruiken in combinatie met psoralen. Opgelet! Dit wil niet zeggen dat UV-a niet schadelijk is. Het is gewoon minder schadelijk maar kan nog altijd zonnebrand en kanker veroorzaken.
Voor een PUVA behandeling hebben we een PUVA cabine nodig. Er zijn verschillende cabines op de markt maar meestal zijn het rechtstaande types. De TL-lampen zijn ongeveer 180 cm lang. Het merk van lampen kan verschillen maar het werkingsprincipe is hetzelfde. De lampen zijn geplaatst in de vorm van een rechtstaande zeshoek. De patiënt neemt zijn plaatst rechtstaand in, in het midden van de cabine. In het begin wanneer je slechts enkele minuten bestraald wordt, is het nog aangenaam maar op termijn kan het dus zijn dat je wel 20 m dient recht te staan. De PUVA-cabine is daarentegen wel zeer hygiënisch aangezien er geen fysiek contact is met het toestel. En ja ook deze cabines kunnen heel wat warmte opwekken tot het zweet letter van je lijf afloopt.
Maar omdat we het iedereen makkelijk willen maken, is er ook een horizontaal model. Dat maakt een PUVA behandeling een pak aangenamer. Deze cabines dienen tussen 2 behandelingen wel grondig ontsmet te worden om schimmelvorming te voorkomen. Personen met claustrofobie kunnen in beide gevallen moeilijkheden ondervinden.
Hoe verloopt een PUVA kuur?
Een therapie duurt ongeveer 6 tot 12 weken. Een huidspecialist of dermatoloog zal bepalen met welke startdosis je begint. De patiënt zal naargelang het lichaamsgewicht een bepaalde hoeveelheid psoralen toegediend krijgen. Een dosis van 0,6 mg per kg lichaamsgewicht is toepasselijk. Een inname gebeurd meestal op voorhand. Meest gebruikelijk is 2 uur voor de aanvang van de belichting. Door de inname van het 8-methoxyleen wordt het effect van he tlicht op het lichaam versterkt.
De patiënt start meestal met een kuur van enkele minuten en zal naargelang de duur van de therapie oplopen. De dosis licht is afhankelijk van de lichtgevoeligheid van de huid. De patiënt (MED of MPD) dient hiervoor een lichttest af te leggen. De verschillende types worden ingedeeld in categorieën. MED staat voor Minimum Erytheem Dosis.
- Type 1 is bv. snel verbranden-nooit bruin: startdosis 1,5j/cm²
- Type 5 is bv. donkere huid: startdosis 5,5j/cm²
Om deze test uit te voeren gaat men het ruggedeelte afdekken buiten een bepaalde oppervlakte dat men vrijlaat. Dit klein oppervlakte gaat men onderverdelen in 6 categorieën. Elk onderdeeltje wordt vervolgens met verschillende lichtintensiteit (j/cm²) bestraald. De volgende dag kan men nagaan welk van die deeltjes verbrandingsverschijnselen vertoond. Op basis hiervan kan men de meest aangewezen startdosis berekenen. Door de exacte startdosis te berekenen kan erytheem (roodheid van de huid) bij de eerste echte fotochemotherapie vermeden worden. De intensiteit van de lichtbehandeling wordt stilaan opgedreven tot ongeveer max. een half uur wat we de intensieve periode noemen.
De patiënt dient een aantal voorzorgsmaatregelen te treffen. Ook deze wijzen op het schadelijk gebruik van de therapie:
- Draag steeds een zonnebril tijdens de behandeling,
- Regelmatige bloedcontroles zijn aangewezen,
- Een patiënt moet jaarlijks een oogcontrole laten ondergaan,
- Na bestraling dient de patiënt minstens 12 u uit het zonlicht te blijven.
Vanaf 25 behandelingen kan men er van uit gaan dat men zeer gunstig effect tot volledig psoriasis vrij kan zijn. Maar vervolgens moet men overstappen tot de onderhoudsbehandeling. Doet u dat niet, dient u van vooraf aan te beginnen afhankelijk wanneer u gestopt bent. Een onderhoudsbehandeling komt overeen met ongeveer 1 bestraling om de 14 dagen. Afhankelijk van de aandoeningsgraad kan dit sneller of langer zijn.
Waarom staken mensen dan met de PUVA therapie?
We dienen het niet onder stoelen of banken te steken. De therapie werkt effectief maar de vraag is welke nevenwerkingen krijg je ervan en hoelang blijf je een positieve uitwerking hebben via Lichtchemotherapie?
Er zijn enkele redenen waarom een patiënt stopt met met de lichttherapie:
- Misselijkheid van de medicatie en verbranding van de huid. –> Dat is nu net wat we willen vermijden
- ontbrekende motivatie en doorzettingsvermogen
- volgens sommige voldeed het resultaat niet voldoende om lang door te zetten
- PUVA kan voor sommige aanleiding geven tot erge psoriasis pustulosa. –> Dat is nu net wat we willen vermijden
- 70% van de mensen die therapie ondergaan hebben een geïrriteerde huid. –> Dat is nu net wat we willen vermijden
- Een goede 50% van de patiënten had tijdens de behandeling meer jeuk. –> Dat is nu net wat we willen vermijden
We willen er hier dus op wijzen dat de huid in sommige gevallen meer geïrriteerd wordt dan voor de behandeling. Een groot deel van de patiënten die na de PUVA volledig gestopt zijn, hebben nog een zware vlaag van psoriasis net na de behandeling. In sommige gevallen zijn grotere oppervlakten van het lichaam getroffen dan voordien.
Een mogelijk oplossing zou zijn om de belichting te doen afnemen maar daar iets tegenover te stellen. Dat kan eventueel door de PUVA te combineren met bepaalde zalven. Zalven die kunnen gebruikt worden zijn vaseline met salicylzuur en andere. Ook zullen bepaalde behandelende specialisten je een combinatie van lichtbehandeling en corticosteroïden voorschrijven. Hoewel dat op korte termijn kan werken is dat op lange termijn absoluut niet aangeraden. Ik heb hier reeds voldoende op gewezen waarom geen corticosteroïden te gebruiken. Daarbij kan er op lange termijn verbranding en blaarvorming ontstaan. Volgens mij ook niet echt goed voor de huid die we net willen beschermen.
Spijtig genoeg hebben ze deze testen ook op dieren uitgevoerd en een groot deel van de dieren leed na de behandeling aan cataract. Dat is een vertroebeling van de ooglens waardoor het zicht afneemt. Men zegt dit nog niet bij de mens waargenomen te hebben. Toch is het niet uit te sluiten dat mensen op lange terpmijn hier wel degelijk schadelijke invloed van ondervinden. De psoralen die we voor de lichtchemobehandeling moeten nemen, worden door de lever en nieren geabsorbeerd. Op lange termijn kan ook hier een nadelig effect optreden en de werking van de organen aantasten. Daarom wordt aangeraden op regelmatige tijdstippen bloedanalyses te laten uitvoeren. Denken we aan wat ik al verteld heb: de lever zorgt voor onze immuniteit. Schaadt te lever en je schaadt psoriasis aangezien dit een auto-immuunziekte is.
Maar ‘last but not least’ moeten we huidkanker in rekening houden. Door de constante verbranding van de huid, wordt de kans aanzienlijk groter.
Vervolgens zijn er nog enkele case studies waarbij de psoralen ingenomen zijn door patiënten die vervolgens naar de zonnebank getrokken zijn. SLECHT IDEE! Dit resulteerde eigenlijk in een overdosis met tweedegraads brandwonden, 2 dagen onwel, overgeven en hoofdpijn. PUVA is niet gelijk aan zonnebanken. Gebruik psoralen aub niet als bruiningsmiddel, zelfs niet onder de gewone zon.
Mensen met nier en leverproblemen mogen in geen geval een PUVA behandeling starten. Ook zwangere vrouwen kunnen niet deelnemen aan deze therapie. De behandelingsmethode is dus enkel geschikt wanneer je boven de 18 jaar bent en absoluut geen andere uitweg meer ziet.
Wil je het over een hele andere boeg gooien? Neem dan eens een kijkje op ons gezond stappenplan om van psoriasis af te komen.